van verre reik ik de hand...

Zo dikwijls, toen we zelf nog jong waren, hebben we onze vaders, moeders, familie en buren horen vertellen over “ den anderen oorlog”. Daarmee bedoelden ze de Eerste Wereldoorlog, want voor hen kwam er al vlug een tweede. Als kind luisterden we geboeid en soms met ontzag, maar verder begrepen we er weinig van omdat de verbanden ontbraken en omdat het verhaal te verbrokkeld was. Soms vertelde Martha Castryck iets over haar nonkel Honoré of over Vanneste of Rachel Saesen, maar wie dat juist waren wisten we niet. Nog jong zijnde hadden we andere dingen aan het hoofd. Het dringt dan plots tot ons door dat de laatste getuigen weg zijn en dat wij, de getuigen van horen-zeggen, het binnen afzienbare tijd eveneens niet meer zullen voortvertellen. En zo verdwijnt de geschiedenis van ettelijke families voorgoed. Wie van onze kleinkinderen weet nog iets van die Grote Oorlog ? Op sporadische familiebijeenkomsten kwamen we gelukkig tot de ontdekking dat, vooral bij de Castryck- en Leuridanfamilie, een omvangrijk archief aan brieven en geschriften in oude dozen en laden achtergebleven was. Dit stuk familiegeschiedenis is tot heden zo goed als ontoegankelijk gebleven door gebrek aan tijd en ordening en door fragmentatie. Ik nam me voor een poging te ondernemen om deze archiefstukken te verzamelen, te ordenen en er een leesbaar document van te maken. Ik ben er vast van overtuigd dat het geheel een zeer rijke bron voor lokale geschiedenis kan zijn en mogelijks een interessant onderwerp voor een studie over de mentaliteitsgeschiedenis.

enkele woorden over de werkwijze

Toen ik een paar jaar geleden aan deze taak begon wist ik niet wat ik mij over het hoofd haalde. Het ordenen van de documenten is al niet gemakkelijk omdat er vaak gegevens ontbreken : datum, plaats, naam enz. In deze gevallen werkte ik vanuit de context of vanuit schriftvergelijking om het document zo nauw mogelijk te bepalen. Een foto zonder bladeren op de planten, bijvoorbeeld, duidt op wintertijd… Ik plaatste telkens een vraagteken (?) om onzekerheid aan te duiden.

de structuur van de documenten

Zoals u zult merken is er geen bladzijdenummering in de verzamelingen brieven. Die werd vervangen door een klassering per datum. Er wordt ook regelmatig een overzicht gegeven van de algemene toestand van de oorlog in Europa, België, het Ijzerfront en Reninge. Regelmatig werd ook een kaart ingelast. Dit kan het begrip van feiten en verhalen in sommige brieven verruimen.

bronnen

De oorspronkelijke brieven en foto’s blijven uiteraard door de respectievelijke families bewaard (erfenis) maar om toe te laten een origineel terug te vinden plaatste ik een bronvermelding bij elk document (3 letters). Jammer genoeg, heb ik dit niet gedaan vanaf het begin van mijn zoektocht en kunnen er hier en daar bronvermeldingen ontbreken. De originele documenten zijn bewaard bij :

Bovenvernoemde personen zijn we ten zeerste dankbaar voor hun medewerking (bijdrage foto’s, brieven, documenten). Bij voorbaat ook onze dank aan de toekomstige medewerkers.

Dit werk kan een ereschuld inlossen tegenover onze ouders, ooms en tantes en zoveel andere mensen van die tijd. Het maakt duidelijk welk drama ze beleefden en hoeveel moed en wilskracht ze bezaten om zichzelf weer naar boven te vechten.

Kamiel Wyckaert, Leuven 2009